Enerji metabolizmi nədir?

Pəhriz və qidalanma ilə bağlı daha çox məlumat sahibi olmağa başlayanda metabolizm kimi ifadələr də eşidəcəksiz. Bir çox vəziyyətdə idmançılar metabolizmin nə olduğu haqqında qeyri müəyyən fikrə sahibdirlər və tam olaraq nə olduğunu bilmirlər. Bu yazıda bunun nə olduğunu anlamağınıza kömək edə bilmək üçün enerji metabolizmi anlayışını detallı araşdıraq.

Enerji metabolizmi nədir?

Birincisi, insan orqanizminin sadəcə hərəkət kimi fəaliyyətləri icra etmədiyini bilmək vacibdir. Hər hansı bir anda bədən, bədən temperaturunu tənzimləmək, qidaları həzm etmək, hormon ifrazı kimi çox sayda enerji tələb edən fəaliyyətlə məşğul olur.

Hüceyrə şəklində bədənin fəaliyyətinə baxsaq, hər bir hüceyrə həyatda qala bilmək üçün müəyyən miqdarda enerji və oksigenlə təmin edilməlidir.

Hüceyrə qida qəbul edir və onları qlükoza və enerji əldə etmək üçün istifadə etdikləri Krebs dövranı  kimi qarışıq prosesdə istifadə edirlər. Bundan əlavə olaraq, bəzi fəaliyyətlər hüceyrələrə zərər verə bilər, buna görə də düzgün işləmələri üçün bərpa edilməlidirlər.

Enerji metabolizmi – katabolizm

Katabolizm – hüceyrələrin daha sonra yanacaq olaraq istifadə etdikləri böyük birləşmələrdən enerji əldə etdikləri prosesdir. Qlükoza və ya şəkər, klassik nümunədir, lakin hüceyrələr enerji üçün yağ və ya protein də istifadə edə bilərlər.

Bu prosesdə böyük molekullar, kiçik molekullara bölünərək bədənə enerji verir. Bu enerji həyati əhəmiyyətə sahibdir və bədənin həyatda qala bilməsi üçün bir çox funksiyanı davam etdirməsinə kömək edir.

İdman qidalanma dünyasında sıxlıqla qarşılaşdığımız digər termin isə, bazal metabolizm sürətidir. Bu, bədənin fiziki aktivliklər xaricində bədənin təməl ehtiyaclarını ödəmək üçün sərf olunan enerji miqdarıdır.

Enerji metabolizmi – anabolizm

Anabolizm tamamilə əks prosesdir, yəni kiçik molekullar birləşib böyük molekullar yaradırlar. Anabolizm bədəndəki bazal metabolizmdən məsuldur. Təxmin edəcəyiniz kimi, anabolizm prosesi bədəni bərpa edir. Məsələn, hansısa ağır məşqdən sonra zərər görən əzələlər, anabolizm prosesi ilə sağalır. Təbii ki bu da enerji tələb edir.

Enerji balansı – niyə vacibdir?

Enerji metabolizmi anabolizm və katabolizm və ya başqa bir deyimlə, enerji yaradan və enerjini istifadə edən fəaliyyətlər arasında bir növ balansdır. Daha sadə dillə desək, bədən həyatda qala bilmək üçün qəbul etdiyi qidalardan enerji istehsal edir və onu istifadə edir. İnsan orqanizmi həyatda qala bilmək və gündəlik fiziki fəaliyyətini davam etdirə bilmək üçün gün ərzində 2000 kalori sərf edir. Bu rəqəm fiziki aktivliyinizdən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, idmançılar gün ərzində 3000  ilə 4000 arası kalori yandırırlar. Ümid edirik yazımız, enerji metabolizmini anlamağınıza kömək oldu. Həmişə enerjili qalın!